Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Het versterkt broeikaseffect zorgt voor een algemene klimaatopwarming met een stijging van droogteproblemen tot gevolg. Wereldwijd zullen bomen en struiken, waaronder de hazelaar (corylus avellana), zich moeten aanpassen aan de vaak snel veranderende abiotische omstandigheden van het leefmilieu. De manier waarop de verschillende herkomsten van de hazelaar om gaan met de steeds toenemende droogteproblematiek verschilt. Het onderzoek naar droogtetolerante herkomsten van de hazelaar doormiddel van een stress- en controlegroep heeft tot een aantal inzichten geleid. De planthoogte van de Spaanse herkomst en de C. maxima zijn kleiner dan die van de Vlaamse herkomst en de hybride indien deze in Vlaanderen in potten worden opgekweekt. Ook lijkt de Vlaamse herkomst over de kleinste bladeren te beschikken. De resultaten van de droogteproef wijzen op een lager waterverbruik van de Spaanse herkomst dan de overige groepen proefplanten. Met andere woorden: de Spaanse herkomst lijkt zuiniger om te springen met de beschikbare hoeveelheid water. Waarschijnlijk komt dit door de kleinere bladoppervlakte die de verdamping beperkt (Granier et al., 1999). Hierdoor wordt de Spaanse herkomst tijdens droogteperiodes minder gehinderd op vlak van vegetatieve groei waardoor grotere hoogtegroei mogelijk is (Baldwin, 2015). Waarschijnlijk is de grotere hoogtegroei het gevolg van het later sluiten van de huidmondjes tegen waterverlies, waardoor de CO2 assimilatie geen beperkende factor speelt (Chaves et al., 2003). Droogtestress maakt de kans op cavitatie groter wat kan leiden tot het afsterven van de eindscheuten (Barigah et al., 2013). Het afsterven van de eindscheuten was duidelijk aanwezig bij de Vlaamse herkomst, de hybride en de C. maxima waardoor de hoogte van de planten afnam na de droogteperiode. De Spaanse herkomst vertoonde het minst bladverdroging en bladval wat wijst op minder droogtestress. Dit komt waarschijnlijk door de kleinere bladoppervlakte. Grotere bladeren van de Vlaamse herkomst, de hybride en de C. maxima verdampen meer water waardoor het gebrek aan voldoende water sneller zal optreden en de huidmondjes doen sluiten. Op deze manier raken de bladeren oververhit en treedt er bladschade en bladval op (Bréda et al., 2006). De Vlaamse herkomst, de hybride en de C. maxima vertoonden een soort “compensatiegroei”, na de herintroductie van water, wat tot uiting kwam door een grotere knopontwikkeling (Spieß et al., 2012). Bij de Spaanse herkomst kwam dit een stuk minder voor. De oorzaak hiervan ligt waarschijnlijk bij het zuiniger omspringen met water waardoor de groeiachterstand beperkt bleef. De Spaanse herkomst vertoonde, na de droogteperiode, een trend waarbij er minder scheuten gevormd werden en de knoppen ook minder ontwikkeld waren dan bij de Vlaamse herkomst, de hybride en de C. maxima. Dit kan het gevolg zijn van een grotere wortel/scheutverhouding van de Spaanse herkomst als bescherming tegen droogte (Gargallo-Garriga et al., 2015; Valladares & Pearcy, 2002). Als gevolg van de droogteperiode ging de herfstverkleuring van de Vlaamse herkomst, de hybride en de C. maxima later van start en werd de groeiperiode verlengd (Vander Mijnsbrugge et al., 2016). Dit kwam door het grotere aantal aan nieuwe jonge blaadjes, gevormd na de bladval die plaatsvond tijdens de droogteperiode. Dit werd bevestigd door een tragere daling in chlorofylgehalte (Merzlyak & Gitelson, 1995). De Spaanse herkomst vertoonde deze verlenging in groeiperiode niet wat wijst op

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Planten reageren via ruimtelijke aanpassingen op hun omgeving. In deze proef vergelijken we tot 343 gestekte Rode kornoeljes op verschillende omgevings- en genetische niveaus. De stekken werden ongeveer gelijktijdig geplant vanaf 2004 op twee sites op slechts 24 kilometer van elkaar. Het algemene klimaat tussen deze aanplantingen is hetzelfde. De verschillen in blootstelling aan het klimaat tussen beide terreinen blijken echter groot genoeg om toch verschillen in timing van reacties uit te lokken. We spreken dan over spatiale plasticiteit. Dit eindwerk is een analyse van die verschillen. De seizoenen van het jaar 2018 vormen daarbij de leidraad. De factor die het meest belicht wordt doorheen dit verhaal is de expositie. Die komt grotendeels overeen met de oriëntatie van de aangeplante rijen. Je hebt immers een invloed van zowel de positie van de zon als van de dominante windrichting. We bekijken die lokale expositie niet alleen op niveau van oriëntatie maar ook op niveau van de rijen. Daarnaast vergelijken we de verschillen ook ten opzichte van de populatie en het genotype. Er is soms sprake van een (epi)genetische invloed afkomstig van de populatie van moederplanten. Anderzijds is er de genetische invloed van de moederplant zelf. Die werkt verder in de stek, de kloon. Tot slot is er nog een fractie die rechtstreeks het niveau van de kloon beïnvloedt. Ondanks al die niveaus herkent ieder van ons zulke seizoenverschijnselen. Het tijdstip voor de bladuitloop bij Rode kornoelje blijkt vooral genetisch bepaald te zijn. Hoe meer zoninval hoe sneller de bladuitloop ook inzet. De blootstelling voor wind speelt dan nog niet. Verschillen in expositie leiden ook tot verschillen in timing van bloei. De plant heeft enerzijds zonne-energie nodig, anderzijds initieert stress ook bloei. Hoe meer blootstelling aan zon en wind, hoe sneller de bloei zich dus inzet. Er is een lichte genetische invloed, ook zichtbaar op niveau van de rij. Uitzonderlijk werd er dit jaar ook bij een deel van de Rode kornoeljes nabloei, een Sint-Janslot, vastgesteld. Zaadwinning speelde vermoedelijk een grote rol. Het uitzonderlijk warme weer dit jaar zorgde ook voor bladverdroging, vooral bij kornoeljes in een concurrentiepositie. We testten ook of je herfstverkleuring beter inschat met behulp van een kleurenstandaard. 67 Verschillende Pantone kleurschakeringen werden er in totaal onderscheiden en omgezet naar een percentage aandeel ‘groen’. Deze experimentele methodiek is bruikbaar maar traditionele fenologische scoringen zijn al bij al toch accurater. Bladeren die volop aan zon en wind blootgesteld zijn verkleuren sneller. De rij van aanplanting is soms zelfs belangrijker dan het terrein. Zelfs zeer plaatselijke windinvloeden leiden tot verschillen. Genetica en populatie oefenen een beperktere invloed uit. (Koude) wind speelt de hoofdrol bij bladval. Er is slechts een kleine invloed van het genotype. Het is dus geen voorgeprogrammeerd fenomeen. Expositie uit zich ook via bladbeharing. De plant past de lengte en dichtheid van de beharing aan en beperkt zo uitdroging door wind. De bladeren langs westelijke zijde blijken daardoor meer en langer behaard te zijn dan die van zuidelijke kanten. Tenslotte stelden we ook een opmerkelijk hoogteverschil vast. De hoogste Rode kornoeljes in Dentergem meten zo’n 4,10 meter. Die van Semmerzake zijn maar liefst 5,8 meter hoog. Verschillen in bodemrijkdom en hydrologie oefenden doorheen de jaren hun invloed uit.