Abstract | Keywords | Export | Availability | Bookmark

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

In opdracht van de Vlaamse Regulator voor de Media werd een monitoring uitgevoerd van de VRT nieuwsberichtgeving in 2021 bestaande uit drie onderdelen: (1) Een uitgebreide rapportering van actoren en thema’s in het hoofdjournaal van Eén, waarbij het 19u journaal van VTM als vergelijkingspunt werd genomen; (2) Een uitgebreide rapportering van actoren en thema’s in de duidingsprogramma’s van VRT; (3) het gedetailleerd coderen van drie cases (onderwerpen/events) waarbij al het nieuws op een brede waaier aan platformen en media (niet alleen VRT) is geanalyseerd. De monitoring steunt in de eerste plaats op het ENA of Elektronisch Nieuwsarchief. Het ENA is een database die sinds 2003 enerzijds de nieuwsuitzendingen van VRT (19u Journaal) en VTM (19u Nieuws) archiveert en doorzoekbaar maakt, en anderzijds ook systematisch metadata van beide nieuwsuitzendingen verzamelt. Het ENA maakt geen gebruik van steekproeven, maar omvat de data van alle nieuwsuitzendingen. Het ENA is daardoor uniek op internationaal vlak, en is uitgegroeid tot een indrukwekkende dataset van ondertussen meer dan 270.000 nieuwsitems, die veelvuldig gebruikt wordt voor wetenschappelijk onderzoek. Sinds 2021 inventariseert en analyseert het ENA ook alle televisie-uitzendingen van de duidingsprogramma’s van VRT, meer bepaald De Afspraak, De Afspraak op Vrijdag, De Zevende Dag, Terzake en de interviews in Villa Politica. Tot slot werd speciaal voor dit rapport een extra dataverzameling en -analyse uitgevoerd. We selecteerden drie nieuwsverhalen die in 2021 prominent in het nieuws waren. Voor de analyse van deze drie casussen vergelijken we de VRT-nieuwsberichtgeving met een doorsnede van het Vlaams media-aanbod. Het gaat daarbij om volgende bronnen voor VRT: VRT NWS (website), Radio1 nieuws (8u en 17u), De Ochtend, De Wereld Vandaag, Het Journaal (19u), De Zevende Dag, De Afspraak (op Vrijdag), Villa Politica en Terzake. We vergelijken deze berichtgeving met deze van de volgende private spelers: VTM Nieuws, De Standaard, Het Laatste Nieuws, De Tijd, Knack, en de alternatieve online media Doorbraak en DeWereldMorgen. De analyse steunt in de eerste plaats op de aanwezigheid (en spreektijd) van actoren. Dit laat op de meest eenvoudige en minst betwistbare manier toe om te kijken of de berichtgeving evenwichtig en divers was. Bij de casussen gaan we niet enkel na welke actoren (politici, experten, opiniemakers, …) aan bod komen, maar ook welke standpunten en visies zij naar voor brengen, en de mate waarin ze politieke actoren bekritiseerden of steunden. Dit laat ook toe om uitspraken te doen over diversiteit in de standpunten die aan bod kwamen. Het is belangrijk om meteen in het begin van dit rapport op te merken dat 2021, het jaar dat we hier onderzoeken, een uitzonderlijk jaar was. Net zoals in 2020 was corona nog volop aan de orde van de dag. Er waren lange tijd strenge maatregelen van kracht, met gesloten horeca, een speciaal onderwijsregime, maatregelen op openbaar vervoer etc. Dit kan niet anders dan een groot effect hebben gehad op de inhoud van de nieuwsmedia die we hier onderzoeken, dat blijkt ondermeer uit de thema’s die in 2021 in de media aan bod kwamen. We zullen waar mogelijk dan ook vergelijken met de nieuwsberichtgeving uit de vorige legislatuur en het wetenschappenlijk onderzoek dat naar die 5 periode is gevoerd door de VUB en UA. 2021 was een uitzonderlijk jaar, het is zeker niet representtaief voor waarover, en wellicht ook voor hoe, de Vlaamse media over politiek en samenleving berichten. Dat betekent ook dat de resultaten die we in dit rapport bespreken, in dat licht moeten worden bekeken. Hoe deed de VRT het in het uitzonderlijke 2021?