Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Dat de 'fenomenologisch-psychoanalytische verkenning van het onmenselijke' door Michel Thys onze belangstelling wekt, heeft ongetwijfeld te maken met het onderwerp: de fascinatie. Fascinatie is nl. de extreemste vorm van aandachtsbundeling. Het exclusieve, fascinerende object zuigt het subject bijna volledig in zich op. "De gefascineerde positie is een randpositie van het subject, waarin het subject zich elk moment ziet verdwijnen of opgezogen worden zonder dat dat werkelijk gebeurt". Een goed spreken of schrijven over deze positie kan ons dan ook alleen maar naar een grenservaring verwijzen die onze inter-esse moet opwekken. Daarin is de auteur meesterlijk geslaagd, niet het minst door de vlotte, ritmische stijl die nergens begint te galopperen of steigeren, wat m.b.t. het onderwerp een kunst op zich is. Bovendien is het ook gebaseerd op een helder conceptueel plan. Het boek bestaat uit drie delen, die vlotjes in elkaar overlopen: van een fenomenologie van de fascinatie over een psychoanalyse van de fascinatie tot in een antropologie van het onmenselijke. Het volgt a.h.w. de logische structuur van de Hegeliaanse 'Aufhebung'. Daar waar het eerste deel (de fenomenologie) uitmondt in een situering van de fascinatie t.a.v. de transcendentie, eindigt het tweede deel (de psychoanalyse) met een situering van de fascinatie in de traumatische ervaring. Beide worden vervolgens opgeheven in een antropologische beschouwing. "De fascinatie vormt blijkbaar zowel de wieg als het sterfbed van het subject. Fascinatie brengt ons op de rand van het menselijke. [...] Dat onmenselijke, waarin ik de transcendentie uit het eerste en het trauma uit het tweede deel samenbreng, is alleen de mens gegeven." M.a.w., het onmenselijke verschijnt in de fascinatie als iets menselijk, of "al te menselijk" zoals Nietzsche zou zeggen. In de antropologie van de fascinatie gaat het dus om een ervaring van iets "waar het menselijke en niet-menselijke zich moeilijk van elkaar laten onderscheiden". Michel Thys slaagt er wonderwel in om die fascinerende ervaring voor ons een beetje op te helderen. Bovendien weet de auteur zijn conceptuele opbouw mooi te illustreren aan de hand van onze fascinatie voor de mestkever Gregor Samsa (Kafka), de betoverende glimlach van de Mona Lisa, het monster Frankenstein, enz. Maar in de sterkte van het boek schuilt ook zijn zwakte. Munt het boek enerzijds uit in een fenomenologische en antropologische helderheid, dan mist het anderzijds de psychoanalytische oriëntatie op de singulariteit. Het lijkt bijna een waarmerk van de serie 'Vragen aan Freud' te worden om de psychoanalyse te bespreken vanuit de wijsgerige antropologie, waarin het universele primeert op het singuliere. Het concept fascinatie krijgt de allure van een nieuw punt van Archimedes dat een originele antropologische Weltanschauung draagt. In dit streven naar een wijsgerig systeem, missen we overal de Lacaniaanse oriëntatie op het reële (van de drift), en in het bijzonder op de unieke manier waarop ieder van ons zich uit de slag trekt met dat reële.

Fenomenologie.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Theatrical science --- Drama --- toneelgeschiedenis --- theater