Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

617 --- Sociale muziekpedagogiek --- Muzikale vorming --- Naslagwerken muziekpedagogiek en didactiek - Sociale muziekpedagogiek --- Muziekpedagogie --- Muziekale vorming ; didactiek --- Onderwijspraktijk ; wetenschappelijk onderzoek

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Een praktijkonderzoek naar de onderwijsbehoeften van leerlingen met een verstandelijke beperking tijdens de groepsles dwarsfluit. Ieder individu is uniek en dat maakt dat ieder individu op een andere manier leert. Leren heeft voor dit onderzoek specifiek betrekking op het leren van muziek en het leren bespelen van een instrument, de dwarsfluit. In het literatuuronderzoek ga ik in op volgende thema’s: leren, groepslessen, een verstandelijke beperking, specifieke onderwijsbehoeften, differentiatie, muzieklessen in het buitengewoon onderwijs en dwarsfluitlessen. Uit het literatuuronderzoek blijkt dat rekening houden met de onderwijsbehoeften van een leerling betrekking kan hebben op vele aspecten van het onderwijs, bijvoorbeeld: de instructie, de leerstof, de leertijd, de feedback, de werkvormen, de motivatie of de leeromgeving. De hulpzinnen om onderwijsbehoeften te formuleren en de didactische principes bij het werken met leerlingen met een verstandelijke beperking geven in het literatuuronderzoek al een duidelijk beeld van hoe een mogelijk antwoord op mijn onderzoeksvraag eruit kan zien. Dit onderzoek biedt een antwoord op de vraag hoe ik als leraar-onderzoeker, tegemoet kan komen aan de specifieke onderwijsbehoeften tijdens een groepsles dwarsfluit in het buitengewoon onderwijs. Dit onderzoek beschrijft twee single casestudies. De Sprankel, een school voor buitengewoon lager onderwijs, is negentien lessen lang de locatie voor dit onderzoek. Aan dit onderzoek nemen in totaal zes leerlingen met een verstandelijke beperking deel. Deze zes leerlingen, opgedeeld in twee groepjes van drie leerlingen, krijgen de kans om gedurende negentien lessen hun eerste stappen in de dwarsfluitwereld te zetten. Tijdens deze lessen maak ik gebruik van eigen, en aangepast, materiaal. Doorheen deze lessenreeks probeer ik zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Dit door ondersteuning en aanpassingen te bieden op vlak van materiaal, (leer)activiteiten, opdrachten, instructies, fluittechniek, leeromgeving, visueel niveau, auditief of verbaal niveau en sociaal affectief niveau. In mijn praktijkonderzoek vertrek ik niet van wat een leerling is of heeft, maar wel van wat hij of zij nodig heeft om tot het leren bespelen van de dwarsfluit te komen. Dit is een van de belangrijkste regels die ik hanteer om tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen tijdens de dwarsfluitles. In de twee casestudies zijn ondersteuningen en aanpassingen op vlak van materiaal, (leer)activiteiten, opdrachten, instructies, fluittechniek, visueel niveau, auditief of verbaal niveau en op sociaal affectief niveau terug te vinden. De invulling van deze ondersteuningen en aanpassingen zijn echter wel divers.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Deze masterproef onderzoekt hoe een muziekleerkracht in het deeltijds kunstonderwijs een leerling kan stimuleren om een geschikte ademhaling te hanteren bij het bespelen van de saxofoon. De scriptie vestigt de aandacht op het belang van ademhaling en bevat een uitwerking van didactische aanpak voor muziekleraren. Aan de hand van drie geselecteerde ademhalingsoefeningen van Sprenkeling (2021), García (z.d.) en Steenstrup (2017), ben ik aan de slag gegaan om een antwoord te vinden op mijn onderzoeksvraag. In het eerste deel, de literatuurstudie, worden verschillende componenten met betrekking tot de onderzoeksvraag toegelicht. Eerst bespreek ik de werking van de longen en hoe de ademhaling functioneert. Daarna vermeldt de literatuurstudie verschillende ademhalingsoefeningen. Deze zijn opgesplitst in twee delen, oefeningen met instrument en zonder instrument. Vervolgens is er een toelichting van de selectie van ademhalingsoefeningen die ik heb gebruikt voor het praktijkonderzoek. In de laatste component van de literatuurstudie wordt er dieper ingegaan op de lichamelijke en cognitieve ontwikkeling bij elke levensfase van de mens. Het tweede deel rapporteert over het gevoerde praktijkonderzoek in het deeltijds kunstonderwijs. Dit onderzoek vindt plaats tijdens de saxofoonles in de eerste drie graden van het DKO. Mijn onderzoeksontwerp bevat een beschrijving van het praktijkonderzoek die uit twee praktijkluiken bestaat. Elk luik bevat een stage- en reflectiefase. De methodologie beschrijft de data verzameltechnieken en lesmateriaal. Het bevat een toelichting van mijn logboek, kijkwijzers en een voorstelling van vijf muzikale doelstellingen voor de leerlingen. In het algemene besluit worden de resultaten van het praktijkonderzoek gekoppeld met de eerder gemaakte literatuurstudie. Zo kan ik concluderen dat de oefening van Sprenkeling (2021) werken mits meer tijd. De oefeningen met instrument, García (z.d.) en Steenstrup (2017), behalen ook hier een positief resultaat, al moeten aanpassingen gebeuren in functie van de leeftijd van de leerling. Er kan worden geconcludeerd dat de oefeningen hun beoogde doel behalen en in de meeste gevallen de muzikale doelstellingen goed ondersteunen.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

‘Veilig in Muziek’ is een masterscriptie waarin de rol van een veilige leeromgeving bij de muzieklessen met jongeren met autismespectrumstoornis (ASS) wordt onderzocht. Het eerste deel van deze masterscriptie bestaat uit een literatuurstudie waarin de veilige leeromgeving en het belang ervan, specifiek bij jongeren met ASS, wordt besproken. Een veilige leeromgeving is een omgeving waarin elke potentiële dreiging afwezig is. Dit gaat zowel over fysieke als sociale- psychologische- en emotionele veiligheid. Veiligheid in een leeromgeving is namelijk van onontbeerlijk belang om te komen tot het effectieve leren. Onveiligheid kan er immers voor zorgen dat een leeromgeving doorspekt is van angst en stress waardoor het leerproces kan worden afgeremd of zelfs volledig tot stilstand komt. In de muziekles, waarbij er meer onveiligheid dreigt omwille van het verbale dat zich naar de achtergrond begeeft, is het belang van deze veilige leeromgeving des te groter. Leerlingen met ASS hebben daarbij ook nog meer nood aan structuur en stabiliteit wanneer er gewerkt wordt met muziek. Om een veilige leeromgeving te kunnen creëren bij de muziekles met jongeren met ASS is het daarom belangrijk dat de focus ligt op: het creëren van vertrouwen, waarbij dialoog en communicatie wordt bevordert en stabiliteit en voorspelbaarheid wordt onderhouden en dat de leerlingen aangezet worden tot activatie en participatie. Na de literatuurstudie volgt er een praktijkonderzoek om een antwoord te vinden op de onderzoeksvraag: “welk effect heeft het creëren van een veilige leeromgeving op het muzikale leerproces van jongeren met ASS?”. Hiervoor werd een actieonderzoek uitgevoerd in twee klassen van het buitengewoon onderwijs, waarbij maximaal gestreefd werd naar het creëren van een veilige leeromgeving. Er werd gewerkt met twee cycli, waarbij elke cyclus bestond uit drie lessen. Aan het einde van de lessenreeks werden de resultaten van beide cycli beschreven en geanalyseerd. Hieruit bleek dat enkele aspecten een belangrijke rol hebben gespeeld in het creëren van een veilige leeromgeving en daarbij het leerproces van beide klassen. Deze aspecten zijn: vertrouwen, toelaten van en omgaan met fouten, klasdynamiek en flexibiliteit en reflectie van de leerkracht. Doorheen de lessenreeks bleek er in één klas al snel een stabiele, veilige leeromgeving aanwezig. Dit had dan ook een positief effect op het leerproces. De lesdoelen werden steeds gehaald en het is de leerlingen gelukt om samen toe te werken naar een afgewerkt geheel. In de andere klas bleken zes lessen echter onvoldoende om te komen tot stabiliteit in de veilige leeromgeving. Hierdoor verliep het leerproces moeizamer, de lesdoelen werden niet altijd gehaald en er was nood aan meer ondersteuning, stabiliteit en vertrouwen.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

De omgekeerde wereld – een onderzoek naar flipped learning in muziekeducatie Kan een instructievideo de rol van een muziekleraar overnemen? Kan ik zelf een instructievideo creëren of is dit enkel haalbaar voor personen met een grote technologische achtergrond? Is dit enkel mogelijk bij theoretische onderwerpen of kan dit ook gerealiseerd worden bij een praktijkgerichte inhoud? Hoe maak je een instructievideo? Waar besteed je bij het maken van een instructievideo aandacht aan? Hoe gaan de leerlingen om met zo’n lesaanpak? Uitgedaagd om een antwoord op deze vragen te vinden, heeft dit geleid tot het formuleren van een onderzoeksvraag: “Hoe kan ik flipped learning realiseren binnen een lessenreeks muzikale opvoeding in het tweede middelbaar?” Het eerste deel van deze scriptie betreft een literatuuronderzoek. In het eerste hoofdstuk worden de technologische ontwikkelingen van de computer en de toepassing in het onderwijs besproken. Deze ontwikkelingen vormen de basis waaruit flipped learning ontstaan is. In het tweede hoofdstuk wordt er dieper ingegaan op flipped learning. Vooraleerst wordt de theorie van flipped learning uitgebreid besproken. Vervolgens wordt een mogelijke theoretische basis voor het opstellen van instructievideo’s en het vormgeven van de lesinhouden besproken. Waar mogelijk, wordt de link gelegd met muziekeducatie. In het tweede deel wordt het praktijkonderzoek beschreven. Dit designonderzoek bestaat uit twee onderzoeksfases. Vooraleerst is, de instructievideo die ik gemaakt heb, uitgetest door een groep leraren en een kleine groep leerlingen. De instructievideo is aangepast aan de resultaten van deze twee groepen. Deze instructievideo wordt gebruikt tijdens de tweede onderzoeksfase. Deze fase bestaat uit twee cycli van drie lessen en vond plaats in het Vrij Technisch Instituut (VTI) in Tielt in twee klassen van de eerste graad, tweede leerjaar A en één klas van de eerste graad, tweede leerjaar B. Vervolgens worden de resultaten van het praktijkonderzoek gekoppeld aan de literatuurstudie. Uit de eerste onderzoeksfase blijkt dat er een grote nood is aan visuele ondersteuning. Na deze feedback verwerkt te hebben, blijkt uit de resultaten van de leerlingen dat de instructievideo voldoet aan de vooropgestelde doelstellingen en dat de instructievideo ingezet kan worden in de tweede onderzoeksfase. De resultaten van de tweede onderzoeksfase geven weer dat de leerdoelen gebaseerd op de herziene taxonomie van Bloom (Anderson & Kratwohl, 2001) gerealiseerd werden tijdens de les. Een factor die invloed heeft op het al dan niet realiseren van een creatie is de samenwerking in groep. Doordat dit onderzoek bestaat uit twee cycli van drie lessen werd het niveau automatiseren tijdens de les niet gerealiseerd. Flipped learning werd tijdens dit onderzoek niet verwezenlijkt doordat er te weinig aandacht werd geschonken aan Flexible Environment en Learning Culture. Een aantal praktische resultaten zijn dat het geen evidentie is om de instructievideo te verspreiden naar de doelgroep. Het is niet mogelijk om na te gaan of de leerlingen de instructievideo bekeken hebben. Bijkomend is gebleken dat het niet mogelijk is om na te gaan of de leerlingen de basiskennis voor de les verworven en verwerkt hebben. Bovendien blijkt het ook moeilijk te zijn om de instructievideo aan te passen aan de voorbije les om zo beter in te spelen in het leerproces van de leerlingen. Het aantal keer dat de instructievideo bekeken werd en leerlingen die de instr