Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Dat de pandemie op zowat alles een -al dan niet- grote impact heeft gehad, is geen nieuws meer. Uit een recente studie van het Federaal Planbureau (2021) blijkt bijvoorbeeld dat een van de gevolgen die de pandemie met zich meebrengt een daling is in het sociaal welzijn van de samenleving, iets wat de volledige bevolking vast en zeker heeft ervaren. Met andere woorden wordt het leggen van nieuwe en behouden van bestaande, sociale relaties belemmerd, mede door de inperkingsmaatregelen binnen de cultuursector (Federaal Planbureau, 2021). Meer dan ooit heeft de mens nood aan sociale relaties en daarop acteert dit onderzoek als hulpmiddel. Het doel van dit onderzoek is om sociale isolatie te verminderen op een manier die corona-vriendelijk is met het oog op een expressieve, collectieve interactie. Rond dit vertrekpunt ontstaat de volgende onderzoeksvraag: “Hoe kan corporele expressie worden ingezet om in tijden van een pandemie collectieve interactie te faciliteren?” Dit onderzoek resulteert in een interactieve kunstinstallatie die plaatsmaakt voor participatieve perfomance art door de mogelijkheid te bieden tot corporele expressiviteit, waarbij deelnemers samenkomen en collectief op zoek gaan naar een balans tussen lichaamshoudingen en muziek. Kortom, het manipuleren van audio door middel van je lichaam als individu en de mogelijkheid tot het creëren van een muzikaal-abstract ensemble als groep, dat op zijn beurt invloed uitoefent op de improvisatie van een danseres. Uit persoonlijke interesse en de reflectie op voorafgaande werken, werd vastgelegd om te concentreren op een interactieve combinatie van technologie, audio en de ruimte voor creativiteit en expressie van de deelnemer. Dit masteronderzoek exploreert de mogelijkheden van deze pilaren binnen de context van de huidige pandemie door middel van een iteratief ontwerpproces waarin ‘research through design’ als methodiek centraal staat. Verschillende iteraties werden door middel van user experience tests geëvalueerd en verbeterd. Dit proces resulteerde in ‘Beraber’, waarin deelnemers op een exploratieve wijze collectief audio kunnen manipuleren op basis van full-body gestures door computer vision.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

In het verleden kreeg het onderwijs voldoende tijd om zich aan te passen aan de maatschappelijke gevolgen van technologische innovaties. Er is bijvoorbeeld een hele tijd tussen de uitvinding van het weefgetouw en goedkope confectie, of tussen de uitvinding van de auto en de productie en adoptie op grote schaal. Nieuwe disruptieve technologie komt steeds sneller tot die adoptiefase en geeft de maatschappij, en dus ook het onderwijs, niet meer de tijd om zich voldoende aan te passen. We kunnen ons afvragen of het onderwijs geen verantwoordelijkheid draagt om jongeren voor te bereiden op een nieuwe realiteit in wording. Het is geen eenvoudige kwestie, want niemand heeft een glazen bol, we weten niet met zekerheid welke technologie de wereld grondig zal veranderen en met welke snelheid. Maar moeten we jongeren die dromen om truckchauffeur te worden op zijn minst niet waarschuwen dat met de komst van zelfrijdende trucks in die sector wel eens weinig werkzekerheid zou kunnen zijn? Volgens een studie uit 2013 van onderzoekers van de Oxford-universiteit zou de helft van de jobs in de komende jaren kunnen verdwijnen . Moeten we onze jongeren op zijn minst niet voldoende informeren over deze tsunami van verandering die op ons af komt? Aan de andere kant is verandering voor de ene zijn dood en de andere zijn brood. Als we de nieuwe generatie leren omgaan met de aanstormende disruptieve technologieën dan kan de brave new world wel eens hún brave new world worden, en niet die van de rijken en machtigen van deze aarde. Is het dus niet voldoende meer om studenten vrije tijd te schenken en hen zo de mogelijkheid te geven de wereld te vernieuwen , maar moeten we een stap verder gaan en hen al in contact brengen met een wereld die nog niet is? Web3 claimt - of tenminste de mensen die erin geloven - de volgende stap in de evolutie van het internet te zijn, ik zal dus om te beginnen een korte geschiedenis van het world wide web schetsen. Vervolgens zal ik web3 trachten te definiëren en de belangrijkste concepten, technologieën en mogelijkheden die met web3 gepaard gaan uiteen te zetten. Om de vraag te kunnen beantwoorden of we onze studenten gewaar moeten maken van web3, web3 moeten bestuderen in de klas of web3 kunnen gebruiken als ondersteunende onderwijstechnologie, zal ik duidelijkheid proberen te scheppen in het potentieel ervan en telkens enkele voorbeelden van hedendaagse toepassingen proberen te geven. Tot slot zal ik uitweiden over hoe ik web3 in mijn eigen lessen een plaats geef en hoe ik dit plan te doen in de nabije toekomst. Als laatste hoofdstuk voorzie ik een glossarium waar je altijd naar kan teruggrijpen als je de betekenis van een bepaalde term en cours de route bijster bent geworden.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Voor mijn onderzoek ben ik vertrokken vanuit de filosofische vraag “Waarom maken wij kunst?”. Deze existentiële vraag zal ik in deze scriptie niet trachten te beantwoorden, want dat heeft weinig zin, maar eerder concretiseren en in de praktijk brengen door middel van een experiment met een specifieke doelgroep. Hoe kan het maken van kunst ervoor zorgen dat we nadenken over wie we zijn? Welke waarde kan daar eventueel aan gekoppeld worden? Wat kan het betekenen om een wereld te maken? Een wereld maken, doen we ergens allemaal. We geven vorm aan onze eigen wereld door onze omgeving in te vullen met zaken die voor ons belangrijk zijn, onze waarden en normen die we hanteren en exploreren, onze subjectieve smaak en wereldvisie,… In kunst kunnen we dit echter heel visueel ‘maken’ en het is die vertaling waar ik me op wil focussen: Hoe kunnen wij visueel onze wereld weergeven en wat kan dit betekenen voor ons en voor de anderen? Mijn vooronderzoek voor deze scriptie, en mijn eigen praktijkervaring tijdens mijn observatie stage, kwamen op dit punt samen. Mijn doel was om een instrument te ontwikkelen die leerlingen van OV4 type 3 meer in verbinding kan brengen met zichzelf en met anderen door middel van een creatieve opdracht. Door middel van een soort creatief rollenspel heb ik hen uitgenodigd om na te denken over zichzelf: wie zijn ze, wie zouden ze graag eens willen zijn? Wat kan het betekenen om te leren articuleren wat je over jezelf denkt of voelt? Hoe kan dit proces deel gaan uitmaken van hun wereld-maken en hun identiteits-constructie? Dit instrument is ontwikkeld vanuit de driehoek van enerzijds een filosofisch kader, een pedagogisch/didactisch kader en het experiment zelf. De bedoeling is dat dit instrument inzetbaar is als een concrete didactische werkvorm binnen deze onderwijsvorm. Kunst kan volgens mij gebruikt worden als instrument om uitdrukking te geven aan dat wat moeilijk onder woorden kan worden gebracht. Namelijk dat wat je niet zomaar in woorden kan vertellen, bijvoorbeeld wie jij bent als mens en welke visie hij hebt over de wereld. Deze suggestie, waar kunst kan aanzien worden als een instrument om bijvoorbeeld discursief emoties uit te drukken wordt duidelijker geschetst aan de hand van het filosofische kader. Deze suggestie volgend, kan kunst maken met grote én met kleine ‘k’ volgens mij gezien worden als een manier om dat wat je niet onder woorden kan brengen te leren creatief visualiseren zodat je jezelf en de wereld rondom jou beter kan begrijpen. “Wie iets begrepen heeft, kan het grijpen, gebruiken, oppakken en meenemen: het vertalen naar een andere situatie . Daarmee komt dit tegemoet aan één van onze basisverlangens om de wereld te ontdekken, verkennen en leren begrijpen. En daarom kan een creatieve opdracht zoveel betekenen voor deze leerlingen die het moeilijk hebben om zich te verhouden tot een ander en tot de wereld.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Inleiding In 1915 stelde de Russische schilder Kazimir Malevitsj (1878 - 1935) het Zwart vierkant voor tijdens zijn tentoonstelling 0.10 in St. Petersburg. Er is geen vaardigheid of artistieke kennis vereist om een zwart vierkant te schilderen op een wit doek, het vergt weinig inspanning en er zijn geen dure of moeilijk te vinden materialen voor nodig. En toch ging het Zwart vierkant de geschiedenis in als een werk dat een nieuwe beeldtaal ontwikkelde, die van het suprematisme. Vorm en kleur verwezen niet meer naar een werkelijkheid buiten het doek maar werden een werkelijkheid op zich. Een zwart vlak volstond om een virtuele ruimte in het leven te roepen op een doek. Kasimir Malevitsj, Zwart vierkant, 1915 Er bestaat geen consensus over wat nu wel of geen kunst is, maar één ding staat vast: een kunstwerk ontstaat nooit uit het niets. Het is altijd het resultaat van een wordingsproces dat kadert in een dynamische omgeving: het kunstwerk wordt gemaakt door een persoon die continu evolueert en wordt ook beleefd door een publiek dat evolueert in de tijd. Voor de kunstpedagoog komt daar nog een dimensie bij: hij staat voor een student die hij/zij begeleidt op zijn ontdekkingstocht in de wereld van de kunstbeleving en -praktijk. Wij gaan ervan uit dat het onderzoek van het artistieke wordingsproces een bron kan zijn van inspiratie, motivatie en verwondering voor de kunstpraktijk en -pedagogie. Deze scriptie wil zich daarom focussen op het wordingsproces van een aantal kunstwerken en onderzoeken welke weg de kunstenaar aflegde van oorspronkelijk idee tot en met zijn realisatie. Is een werk af wanneer de kunstenaar het overlevert aan zijn publiek, of “wordt” het kunstwerk pas in de ogen van de kijker? Eerst en vooral pogen wij het begrip wordingsproces af te bakenen in het kader van ons onderzoeksvoorwerp. Wat gebeurt er tussen die twee polen, tussen begin en einde van het wordingsproces, tussen ontstaan en voltooiing van het kunstwerk, tussen kunstenaar en publiek? Hoe ziet het artistieke spanningsveld eruit dat tussen deze drie protagonisten (kunstwerk, kunstenaar en publiek) ontstaat? Wij verduidelijken die onderlinge verhouding, voor wij het artistieke wordingsproces concreet onderzoeken aan de hand van een aantal voorbeelden uit de recente Westerse kunstgeschiedenis. Wij volgen daarbij de lijn van de narratieve kunst naar de zuivere abstractie, aan de hand van voorbeelden uit de erkende kunstwereld. En wat gebeurt er in de marge daarvan? Ziet het wordingsproces er anders uit bij outsiderkunstenaars? Dankzij al die uiteenlopende voorbeelden hopen wij een voldoende genuanceerd beeld te kunnen schetsen van het artistieke wordingsproces en inspirerende denkpistes aan te kunnen reiken voor de kunstpedagoog en kunststudent.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Kinderen beschikken van nature over een rijke verbeeldingskracht en onbeperkte creativiteit. Door te spelen en te experimenteren ontdekken ze hun capaciteiten en merken ze dingen op die volwassenen vaak over het hoofd zien. In de kleuterschool wordt dit creatieve denken sterk gestimuleerd, maar vanaf het begin van de basisschool verschuift de nadruk naar kennisverwerving, waarbij creativiteit steeds meer als een artistieke bezigheid wordt beschouwd. Creativiteit is echter meer dan alleen schilderen of muziek maken. Het draait om flexibiliteit, het verkennen van nieuwe invalshoeken en het bedenken van innovatieve oplossingen. Het betekent experimenteren, openstaan voor mogelijkheden en buiten de gebaande paden denken. Deze scriptie nodigt iedereen uit om op een andere manier te leren kijken, voorbij het letterlijke zintuiglijke waarnemen naar mentale perceptie. Dit impliceert dat leerlingen door anders te leren kijken een ander denkvermogen ontwikkelen en hun bewustzijn vergroten. Om dit bewustzijn te vergroten, is het noodzakelijk om kritisch naar het onderwijssysteem te kijken. Wat staat er op het spel? Welke uitdagingen zijn er? En hoe kunnen deze uitdagingen worden aangepakt door ze te benaderen vanuit een ander, meer bezielend perspectief? Door de problemen van het huidige secundair onderwijs in kaart te brengen en verschillende perspectieven en filosofieën te onderzoeken, wordt in deze scriptie een kader gecreëerd waarin de waarde van creatieve vaardigheden zichtbaar wordt en worden er handvatten aangereikt zodat deze competenties een meer inclusieve plek in het onderwijs kunnen krijgen.