Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Dyslexie is een specifieke leerstoornis die zich uit in lees- en spellingproblemen. Hoewel de diagnose pas gesteld kan worden rond het tweede leerjaar, tonen studies aan dat interventies voor de aanvang van het leesonderwijs meest effectief zijn. Verschillende risicofactoren die een mogelijke rol spelen in het veroorzaken van dyslexie zijn reeds onderzocht. In deze masterproef werd de nadruk gelegd op het onderzoeken van de basale auditieve verwerking en spraakperceptie van pre-readers (kleuters die nog geen formeel leesonderwijs kregen) om risicofactoren vroegtijdig te identificeren. Volgens de auditieve temporele verwerkingstheorie hebben personen met dyslexie immers basale auditieve verwerkingsdeficits die een negatieve invloed hebben op de spraakperceptie. Deze perceptuele problemen veroorzaken secundaire fonologische verwerkingsproblemen die van belang zijn voor het lezen en spellen. Tot op heden onderzochten de meeste studies pre-readers met een familiaal risico op dyslexie. Aangezien dyslexie meerdere oorzaken kan hebben op verschillende niveaus, includeerden wij daarnaast pre-readers met een cognitief risico op dyslexie aan de hand van een cognitieve screening in het begin van de derde kleuterklas. In deze screening werd onder meer de fonologische verwerking nagegaan. Een dataset van 154 pre-readers werd gegenereerd door de pre-readers met een cognitief risico uit de screening toe te voegen aan een groep pre-readers met voornamelijk een familiaal risico uit een voorgaande studie. Dit familiaal risico werd bepaald op basis van minstens één eerstegraadsverwant met dyslexie of leesproblemen. Door zowel het familiaal als het cognitief risico op dyslexie te bepalen bij deze pre-readers ontstonden vier risicogroepen. Een groep met enkel een familiaal of enkel een cognitief risico, een groep met een cognitief en familiaal risico en een groep vrij van enig risico op dyslexie. Aan de hand van factoriële ANOVA analyses onderzochten we de aanwezigheid van perceptuele risicofactoren in deze risicogroepen. Basale auditieve verwerking werd nagegaan aan de hand van een rise-time discriminatietaak en spraakperceptie op basis van een spraak-in-ruis test. Bijkomend werd een non-woord repetitietaak afgenomen om het verbale kortetermijngeheugen te testen dat van belang is voor fonologische verwerking. Pre-readers met een cognitief risico blijken een zwakkere auditieve verwerking en een verminderde spraakperceptie in ruis te hebben dan pre-readers zonder cognitief risico. Ze behaalden namelijk hogere rise-time discriminatie en spraakverstaanbaarheidsdrempels. Tussen pre-readers met en zonder familiaal risico konden dergelijke verschillen niet worden vastgesteld. Daarnaast bleken er geen groepsverschillen te bestaan tussen de risicoprofielen voor het verbale kortetermijngeheugen. Tot slot werd de samenhang geanalyseerd tussen de auditieve verwerking, spraakperceptie en de fonologische verwerking uit de cognitieve screening. Goede auditieve verwerking gaat gepaard met goede spraakperceptie. Bovendien hangen perceptuele vaardigheden positief samen met fonologische vaardigheden. Het cognitieve risico lijkt een aanzienlijke rol te spelen in de perceptuele vaardigheden van pre-readers. Vervolgonderzoek naar deze risicofactoren voor de aanvang van het leesonderwijs en in de verdere leesontwikkeling is noodzakelijk om verdere conclusies te kunnen trekken over de oorzaken van dyslexie.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Hoewel dyslexie één van de meest voorkomende ontwikkelingsstoornissen is, worden de onderliggende oorzaken tot op heden nog niet volledig begrepen. Een beter inzicht in deze onderliggende mechanismen kan bijdragen tot de vroege detectie en behandeling van dyslexie. In voorgaand onderzoek focuste men op kinderen en volwassenen die de diagnose van dyslexie reeds kregen of kinderen met een familiaal risico op dyslexie. Wij onderzochten daarentegen kinderen bij wie de leesinstructie nog niet opgestart werd (pre-readers) om te vermijden dat eventuele afwijkingen in de hersenen het gevolg zijn van leeservaringen. De pre-readers die we onderzochten hadden een familiaal risico, cognitief risico, gemengd risico of geen verhoogd risico op dyslexie. De familiale risicogroep bestond uit pre-readers met minstens één eerstegraadsverwant met dyslexie. Pre-readers die zwak scoorden (beneden percentiel dertig) op cognitieve taken geassocieerd met lezen (fonologisch bewustzijn, letterkennis en snel benoemen) behoorden tot de cognitieve risicogroep. De verdeling van pre-readers in deze groepen maakte het mogelijk om de bijdrage van een familiaal en cognitief risico aan de neurale factoren in het pre-reading stadium te analyseren. We verzamelden MRI-data (n = 120) aan de hand van een kindvriendelijk protocol en pasten Diffusion Tensor Imaging (DTI) toe om informatie te verkrijgen over de structurele organisatie van enkele witte stof banen (connecties tussen hersenregio’s) van de pre-readers. Omwille van hun belang bij de leesontwikkeling onderzochten we de integriteit van de bilaterale arcuate fasciculus (AF) en inferieure fronto-occipitale fasciculus (IFOF) van de risicogroepen. De analyses toonden geen verschil in integriteit aan tussen pre-readers met een familiaal en zonder verhoogd risico op dyslexie. In de groep pre-readers met een enkelvoudig cognitief risico daarentegen bleken segmenten van de linker AF en de bilaterale IFOF minder gestructureerd in vergelijking met de groep zonder verhoogd risico. Ook in de groep met een gemengd risico rapporteerden we verminderde integriteit in de linker IFOF (mediaal segment) vergeleken met de groep zonder verhoogd risico. In de cognitieve risicogroep bleken segmenten van de linker AF en bilaterale IFOF minder gestructureerd in vergelijking met de familiale risicogroep. We vergeleken ook de twee enkelvoudige risicogroepen met de gemengde risicogroep. De integriteit in delen van de linker IFOF bleek lager in de gemengde dan in de familiale risicogroep. In de cognitieve risicogroep rapporteerden we verminderde integriteit in segmenten van de linker AF en IFOF in vergelijking met de gemengde risicogroep. We besloten dat neurale afwijkingen in witte stof banen reeds bestaan voor de start van de leesontwikkeling en dus niet louter een gevolg zijn van leesproblemen. Na vergelijking van de verschillende risicogroepen concludeerden we dat neurale afwijkingen bij pre-readers geassocieerd zijn met hun cognitief risico op dyslexie. Dit zou erop kunnen wijzen dat de integriteit van de onderzochte witte stof banen sterk samenhangt met de cognitieve vaardigheden die we als inclusiecriteria voor de cognitieve risicogroep hanteerden.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Even though dyslexia is one of the most common developmental disorders, the underlying causes are not yet fully understood. A better understanding of these underlying mechanisms may contribute to the early detection and treatment of dyslexia. Previous research focused mostly on children or adults with a dyslexia diagnosis or young children with a family risk of dyslexia. Therefore, we examined children who had not yet received reading instruction (pre-readers) to avoid that potential abnormalities in the brain are caused by reading experiences. Moreover, the pre-readers we examined had a family risk, cognitive risk, mixed risk or no increased risk of dyslexia. The family risk group consisted of pre-readers who had at least one first-degree relative diagnosed with dyslexia. Prereaders that scored below percentile thirty on cognitive tasks associated with reading (phonological awareness, letter knowledge and rapid naming) were classified as the cognitive risk group. The use of these criteria allowed for a more detailed look into the contribution of family and cognitive risk on neural factors in the pre-reading stage. To this end, we acquired MRI-data using a child-friendly protocol (n = 120) and applied Diffusion Tensor Imaging (DTI) to collect information about the structural organization of white matter tracts (connections between brain regions). Considering their importance in reading development, we investigated the integrity of the bilateral arcuate fasciculus (AF) and inferior fronto-occipital fasciculus (IFOF). The analyses showed no differences in integrity between pre-readers with a family risk and without an increased risk of dyslexia. In pre-readers with a cognitive risk, however, segments of the left AF and the bilateral IFOF were found to be less structured compared to pre-readers without an increased risk. Furthermore, in the mixed risk group we reported reduced integrity in the left IFOF (medial segment) compared to the group without an increased risk. Segments of the left AF and bilateral IFOF were found to be less structured in the cognitive risk group compared to the familial risk group. Moreover, we compared the two single risk groups with the mixed risk group. Integrity in parts of the left IFOF was found to be lower in the mixed risk group than in the family risk group. In the cognitive risk group, we reported reduced integrity in segments of the left AF and IFOF compared to the mixed risk group. We concluded that neural abnormalities in white matter tracts already exists before the start of reading instruction and thus are not necessarily a consequence of reading problems. After comparing the different risk groups, we concluded that neural abnormalities in prereaders are associated with their cognitive risk of dyslexia. This could indicate that the integrity of the examined white matter tracts is strongly related to the cognitive skills used as inclusion criteria for the cognitive risk group in this study.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

5 - 10% of the population has been diagnosed with developmental dyslexia (DD), a learning disability characterized by severe and persistent reading difficulties. Structural and functional neural differences have been associated with DD, some already existing before formal reading education starts. Reading interventions during kindergarten have shown to be more effective for at-risk children then interventions in later years of childhood. Digital interventions in particular also result in positive outcomes such as improvement on reading-related skills. On a neural level, increased functional activity was found following reading interventions. Studies investigating structural changes on the other hand are scarce. As a result of the lack of structural studies, the purpose of this thesis is to explore the structural neural development in grey matter of pre-readers at risk for DD during a three months lasting tablet-based reading intervention. We want to gain insight in the structure of the brain of kindergartners at risk for DD before and after an intervention period and we want to compare this neural structure with typically developing peers. Based on a cognitive screening, pre-readers with and without risk for DD were identified. The at-risk children were divided in two intervention groups: the GraphoGame group, who received a training on a tablet focussing on the development of reading-related skills and the ActiveControl group, who also played a control game on the tablet. The pre-readers not at risk for DD were included in the Control group, and did not undergo an intervention. The groups were followed longitudinally. All children underwent an MRI-session at pre-test, followed three-months of intervention according to their group, and then were scanned at post-test. The participants in the Control group were scanned twice as well, with in between three months of normal education. The grey matter volume (GMV) in six reading-related regions and the right counterparts was then compared between the groups at both timepoints and change in GMV was evaluated over time. No differences in grey matter volume were found between pre-readers at risk and not at risk before the intervention period, meaning that no neural differences could be identified in the GMV of pre-readers with or without a cognitive risk for DD. We did find decreased GMV in bilateral transverse temporal gyri from pre- to post-test in the ActiveControl group. This indicates that pre-readers at risk for DD who didn’t receive the intervention with GraphoGame had a decreased GMV in this regions, while the decrease was not present in pre-readers at risk who did follow the intervention or who were not at risk. Besides, increased GMV in the right inferior temporal gyrus was present in the GraphoGame group, indicating that at-risk pre-readers have increased GMV in this region as a result of the intervention period. The present findings indicate no structural neural differences before the intervention in the reading network between kindergartners at risk or not at risk for DD. In addition, differential neural plasticity in the transverse temporal gyrus was observed between at-risk pre-readers following a reading versus a control intervention. Although results are promising, this means that no consensus is found on the current topic and further research on the neural basis of the reading network in pre-readers is required before implications can be used in clinical practice.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Dyslexie is een specifieke leerstoornis die zich uit in lees- en spellingproblemen. Hoewel de diagnose pas gesteld kan worden rond het tweede leerjaar, tonen studies aan dat interventies voor de aanvang van het leesonderwijs meest effectief zijn. Verschillende risicofactoren die een mogelijke rol spelen in het veroorzaken van dyslexie zijn reeds onderzocht. In deze masterproef werd de nadruk gelegd op het onderzoeken van de basale auditieve verwerking en spraakperceptie van pre-readers (kleuters die nog geen formeel leesonderwijs kregen) om risicofactoren vroegtijdig te identificeren. Volgens de auditieve temporele verwerkingstheorie hebben personen met dyslexie immers basale auditieve verwerkingsdeficits die een negatieve invloed hebben op de spraakperceptie. Deze perceptuele problemen veroorzaken secundaire fonologische verwerkingsproblemen die van belang zijn voor het lezen en spellen. Tot op heden onderzochten de meeste studies pre-readers met een familiaal risico op dyslexie. Aangezien dyslexie meerdere oorzaken kan hebben op verschillende niveaus, includeerden wij daarnaast pre-readers met een cognitief risico op dyslexie aan de hand van een cognitieve screening in het begin van de derde kleuterklas. In deze screening werd onder meer de fonologische verwerking nagegaan. Een dataset van 154 pre-readers werd gegenereerd door de pre-readers met een cognitief risico uit de screening toe te voegen aan een groep pre-readers met voornamelijk een familiaal risico uit een voorgaande studie. Dit familiaal risico werd bepaald op basis van minstens één eerstegraadsverwant met dyslexie of leesproblemen. Door zowel het familiaal als het cognitief risico op dyslexie te bepalen bij deze pre-readers ontstonden vier risicogroepen. Een groep met enkel een familiaal of enkel een cognitief risico, een groep met een cognitief en familiaal risico en een groep vrij van enig risico op dyslexie. Aan de hand van factoriële ANOVA analyses onderzochten we de aanwezigheid van perceptuele risicofactoren in deze risicogroepen. Basale auditieve verwerking werd nagegaan aan de hand van een rise-time discriminatietaak en spraakperceptie op basis van een spraak-in-ruis test. Bijkomend werd een non-woord repetitietaak afgenomen om het verbale kortetermijngeheugen te testen dat van belang is voor fonologische verwerking. Pre-readers met een cognitief risico blijken een zwakkere auditieve verwerking en een verminderde spraakperceptie in ruis te hebben dan pre-readers zonder cognitief risico. Ze behaalden namelijk hogere rise-time discriminatie en spraakverstaanbaarheidsdrempels. Tussen pre-readers met en zonder familiaal risico konden dergelijke verschillen niet worden vastgesteld. Daarnaast bleken er geen groepsverschillen te bestaan tussen de risicoprofielen voor het verbale kortetermijngeheugen. Tot slot werd de samenhang geanalyseerd tussen de auditieve verwerking, spraakperceptie en de fonologische verwerking uit de cognitieve screening. Goede auditieve verwerking gaat gepaard met goede spraakperceptie. Bovendien hangen perceptuele vaardigheden positief samen met fonologische vaardigheden. Het cognitieve risico lijkt een aanzienlijke rol te spelen in de perceptuele vaardigheden van pre-readers. Vervolgonderzoek naar deze risicofactoren voor de aanvang van het leesonderwijs en in de verdere leesontwikkeling is noodzakelijk om verdere conclusies te kunnen trekken over de oorzaken van dyslexie.