Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Voorgaand wetenschappelijk onderzoek nam de hypothese van linguïstische relativiteit onder de loep en vond steeds meer bewijsmateriaal dat onze taal een invloed uitoefent op de manier waarop wij naar de wereld kijken. De perceptie van kleuren is eveneens een onderwerp waarover veel onderzoek is verricht binnen de linguïstische relativiteit. Bij voorgaand kleuronderzoek werd er weinig aandacht geschonken aan een afleidingstaak die een invloed zou kunnen uitoefenen op de waarneming van kleuren. Daarom werd in huidige studie een experiment opgezet waarbij een variant van de Strooptaak werd gebruikt als afleiding. Eerst kregen de testsubjecten vier kleurstimuli te zien die ze moesten inprenten en benoemen. Daarna kregen ze een van de drie varianten, namelijk de congruente, incongruente of controleconditie. Hun opdracht bestond eruit om de woorden luidop te lezen. Bij de congruente conditie kwam de gekleurde inkt overeen met de referent van het woord behalve bij dewoorden citroen, wijn, zalm en olijf. De incongruente conditie bestond uit gekleurde woorden die niet overeenkwamen met de referent van het woord, behalve bij de citroen, wijn, zalm en olijf. Bij de controleconditie stonden alle woorden in het zwart gedrukt. Na het taalspel moesten de testsubjecten de kleurstimuli van het begin van het experiment oproepen, benoemen en aanduiden op de Munsellkaart. Huidig onderzoek maakte een analyse van de waargenomen kleurtinten en benoeming van de kleuren na het taalspel in elke conditie. Op die manier trachtte het onderzoek een inzicht te verwerven in de mogelijke gewijzigde kleurperceptie en kleurbenoeming nadat er sprake was van een afleidingstaak. Uit de resultaten van het onderzoek kwam naar voren dat de kleurstimulus zalm door de meerderheid van de respondenten (69.84%) correct werd gepercipieerd ongeacht welke conditie ze kregen. Volgens Lucy & Schweder (1979) kunnen respondenten kleurstalen beter herinneren wanneer hieraan weinig kleurnamen gegeven kunnen worden. Mogelijk is zalmroze een kleurnaam met zo’n lage referential confusability. De kleurstimulus citroen bleek de minst herinnerde kleur te zijn (44.44%). Bij de andere kleurstimuli werden geen grote verschillen gevonden tussen de condities. Gebaseerd op het onderzoek van Hemmer en Persaud (2014) kan volgende hypothese bevestigd worden. Wanneer een kleurstimuli sterk in het episodisch geheugen werd opgeslagen, zal de respondent de kleur gemakkelijker kunnen oproepen en een kleur aanduiden die dicht aanleunt bij de eerder getoonde kleurstimulus. In huidig onderzoek volgt dat van de vier kleurstimuli, kleurstimulus zalm het sterkst werd opgeslagen in het episodisch geheugen. Uit de resultaten blijkt dat de meeste respondenten geen kleurnaamwijziging maakten nadat ze het kleurspel hadden uitgevoerd. De hypothese die werd opgesteld waarbij men veronderstelt dat respondenten een kleurnaamwijziging maken wanneer ze een link vinden tussen een kleurnaam in het spel en de kleurstimuli, werd niet bevestigd. Van de 63 respondenten is er slechts één die na het taalspel een naam voor de kleurstimuli koos die voorkwam in het taalspel. De andere testsubjecten legden geen link tussen het taalspel en de kleurstimuli. Dit is mogelijk te wijten aan de geringe tijd die ze hadden om het taalspel uit te voeren waardoor ze de namen niet konden memoriseren. Bijkomend onderzoek is nodig om significante effecten op te sporen met betrekking tot het onderwerp linguïstische relativiteit in kleur

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Samenvatting Deze masterpaper onderzoekt de verzwakking van sterke werkwoorden bij Marokkaans-Nederlandse taalgebruikers. Meer specifiek is er onderzocht of de factoren frequentie van het sterke werkwoord en Ablautklasse van het werkwoord een invloed hebben op de verzwakking bij Marokkaans-Nederlandse taalgebruikers, dan wel bij moedertaalsprekers van het Nederlands. Daarbij werd er een onderscheid gemaakt tussen preterita en participia. Voor dit onderzoek is er gebruik gemaakt van het corpus Moroccorp en het controle-corpus ConDiv. Daarin is nagegaan voor 54 sterke werkwoorden, onttrokken aan de scriptie van Monserez (2015), of ze in preterita dan wel in participia sterk of zwak voorkwamen. Dat leverde voor 35 van de 54 werkwoorden 2614 relevante treffers op. Op de dataset die werd bekomen, golden een aantal restricties. Ten eerste zijn er 15 werkwoorden niet meegenomen die enkel in een van beide corpora voorkwamen. Ten tweede zijn 2 chatters uit het corpus ConDiv niet meegeanalyseerd aangezien ze samen verantwoordelijk waren voor 570 van de 629 treffers voor het werkwoord raden. Ten slotte is ook het werkwoord bannen niet opgenomen in de analyse omdat er een interferentie-effect met het Engelse banned zou kunnen zijn. De resultaten gaven aan dat de chatgebruikers van Moroccorp een voorkeur hadden voor de sterke vorm en dat die voorkeur zelfs groter was dan bij de chatgebruikers van ConDiv. Daarvoor zijn er een aantal mogelijke verklaringen. De preterita zijn ten eerste in beide corpora bijna uitsluitend zwak gebruikt, maar maakten in Moroccorp ongeveer een vijfde uit van de observaties. Bij ConDiv was dit ongeveer gelijk verdeeld over de participia en de preterita met net iets meer sterke vervoegingen bij de participia. Daarnaast werden in beide corpora de participia voornamelijk sterk gebruikt, wat hun standvastigheid tegen verzwakking bewijst zoals eerder aangetoond (Van Haeringen, 1940; Van Loey 1970; Kestemont, 2015). De resultaten spraken ook de eerder gevormde hypothesen over de frequentie en de Ablautklasse van het werkwoord tegen. Zo stelt de hypothese van de frequentie van het werkwoord dat hoe hoger de frequentie van een sterk werkwoord is, hoe minder kans het heeft op verzwakking. Dat wil dus zeggen dat minder frequent gebruikte werkwoorden vaker zwak verschenen dan frequenter gebruikte sterke werkwoorden. De hypothese over de Ablautklasse was gebaseerd op Knooihuizen en Strik (2014) en stelde dat klasse VI de meeste kans had op verzwakking. Uit de resultaten van dit onderzoek bleek dat klasse VI samen met klasse IV en klasse VIIb het vaakst sterk verscheen. Klasse II, klasse V en klasse VIIa verschenen het vaakst zwak. De mogelijke verklaring voor deze hypothese is, dat er in dit onderzoek meer participia dan preterita geanalyseerd zijn en dat die participia vaker sterk vervoegd zijn in beide corpora.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Het Nederlands beschikt over een grammaticaal genussysteem, waarin pronomina en lidwoorden congrueren met het grammaticale geslacht van hun referent. Onderzoek heeft echter aangetoond dat steeds meer sprekers de tendens vertonen om voornaamwoorden te selecteren op basis van de semantische eigenschappen van de referent. Zo toonde Audring (2006) aan dat het pronomina-systeem van het Noord-Nederlands gebaseerd is op de Individuation Hierarchy: hoe hoger een item zich op de hiërarchie bevindt, hoe groter de kans dat er voor het pronomen hij of zij wordt gekozen; hoe minder geïndividualiseerd een item is, hoe waarschijnlijker er voor het pronomen het wordt gekozen. Variatie in de keuze voor bepaalde lidwoorden (of aanwijzende voornaamwoorden) treedt vervolgens ook op, maar wordt vaak in verband gebracht met het taalgebruik van sprekers van allochtone afkomst. Volgens taalkundigen zouden zij het lidwoord de overmatig gebruiken, omdat ze het Nederlands niet volledig onder de knie hebben of omdat ze aan de hand van die overgeneralisering hun groepslidmaatschap willen uitdrukken. Ondanks de vele studies naar variatie in het Nederlandse lidwoordensysteem blijven een aantal vragen onbeantwoord. In deze masterproef vragen we ons ten eerste af in welke mate etnolecten van allochtone sprekers op het vlak van lidwoordtoekenning afwijken van het taalgebruik van moedertaalsprekers en of er inderdaad een overgeneralisering van het lidwoord de optreedt. Ten tweede willen we nagaan of er een hersemantiseringsproces in het lidwoordensysteem van etnolecten aan de gang is, zoals Audring (2006) aantoonde in het pronominasysteem van het Noord-Nederlands. Ten derde trachten we te onderzoeken of aspecten van taalverwerving een rol spelen bij lidwoordtoekenning of dat andere, sociale factoren een invloed uitoefenen. Om een antwoord te kunnen formuleren op deze drie onderzoeksvragen hebben we nood aan een multimethodologische onderzoeksopzet. Enerzijds maken we gebruik van een corpusonderzoek, anderzijds voeren we een formele taaltest uit bij drie leeftijdsgroepen van allochtone afkomst. De belangrijkste bevindingen van dit onderzoek waren dat de bestudeerde etnolecten (Marokkaans Nederlands en Citétaal) op het vlak van lidwoordtoekenning afwijken van het taalgebruik van moedertaalsprekers en dat er een tendens tot overgeneralisering van het lidwoord de optreedt. De resultaten uit de formele taaltest wezen wel uit dat de respondenten bij sommige testwoorden opvallend vaak opteerden voor het grammaticale lidwoord, wat deed vermoeden dat ze tijdens de taaltest (bewust) rekening hielden met de overgeneralisering van de. Vervolgens werd ook de hersemantiseringstheorie in zekere mate bevestigd. We stelden namelijk een tendens vast tot overgeneralisering van het lidwoord de in de hoogst-geïndividualiseerde klassen, terwijl we in de laagst-geïndividualiseerde klassen een lichte tendens tot overgeneralisering van het konden waarnemen. Wel moeten we daarbij opmerken dat die hersemantisering voornamelijk uitgelokt leek te worden door woorden die lidwoordalternantie vertonen in regionale variëteiten. Verder bleken ook aspecten van taalverwerving een rol te spelen. De kinderen van allochtone afkomst scoorden immers significant lager op de taaltest dan de bevraagde adolescenten en jongvolwassenen. De uiteenlopende scores van de jongeren in het corpusonderzoek en de taaltest deden ten slotte vermoeden dat er ook sociale factoren, zoals groepslidmaatschap, meespelen.