Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Deze studie biedt een kritische omkadering voor de notie kunstenerfgoed en de uitdagingen die de implementatie daarvan met zich meebrengt voor de Vlaamse cultureel-erfgoedsector. Kunstenerfgoed werd recent geïntroduceerd in het Vlaamse cultuurbeleid als term voor de collecties, archieven en praktijken van hedendaagse kunstenaars in Vlaanderen. De notie werpt echter enkele cruciale vragen op. De verweving van kunsten en erfgoed tot bovenstaande betekenis is immers niet voor de hand liggend. ‘Kunsten’ en ‘erfgoed’ zijn concepten waarvan de invulling steeds aan verandering onderhevig is en het voorwerp vormen diverse debatten binnen het culturele veld. Daarbij verbindt de notie twee sectoren die in de Vlaamse beleidscontext afzonderlijke domeinen vormen, met afgescheiden juridische en wetgevende kaders. Een grondige beschouwing van de notie kunstenerfgoed dringt zich op. Welke evoluties in de relatie tussen kunsten en erfgoed gingen vooraf aan deze verwevenheid? Welke implicaties houdt de combinatie van beide in binnen het Vlaamse cultuurbeleid? En welke uitdagingen brengt de implementatie van kunstenerfgoed met zich mee voor de cultureel-erfgoedsector? Om de bovenstaande onderzoeksvragen te beantwoorden, viel deze studie uiteen in twee delen. In de eerste plaats biedt een historische omkadering een overzicht van hoe de relatie tussen kunsten en erfgoed evolueerde doorheen erfgoeddebatten en binnen het Vlaamse cultuurbeleid. Die literatuurstudie zorgde voor de nodige contextualisering voor de beschouwing van de huidige definiëring van kunstenerfgoed, die zich op ambivalente wijze verhoudt tot de verruiming van het erfgoedbegrip. Vervolgens legde deze studie zich toe op de Vlaamse cultureel-erfgoedsector en de uitdagingen die de notie daarbij inhoudt. De voornaamste organisaties en netwerken inzake kunstenerfgoed werden in kaart gebracht om een overzicht en analyse te bieden van het huidige veld. Op basis van diepte-interviews met de relevante erfgoedspelers onderzocht deze studie vervolgens de tekortkomingen van het huidige systeem en formuleerde vijf uitdagingen verbonden aan de ontwikkeling van een duurzame aanpak rond kunstenerfgoed in de Vlaamse cultureel-erfgoedsector. Deze studie toont aan dat er nood is aan een verheldering rond de afbakening en invulling van de notie in het veld. Kunstenerfgoed vereist een holistische benadering die het creatieproces van de kunstenaar in zijn geheel capteert. Die conceptuele integraliteit is echter weinig compatibel met de structuur van het veld zelf, waar de logica’s van de diverse deelsectoren domineren. De implementatie van een holistische aanpak in het huidige decentrale systeem, dat zelf enkele hiaten en een gebrek aan een proactieve aanpak vertoont, vormt dus uitdaging. Daarbij vergt de notie kunstenerfgoed een wisselwerking tussen twee beleidsdomeinen die door strikte schotten worden gescheiden. De aansluiting van kunstactoren bij het erfgoedveld verloopt soms moeizaam en wordt verder bemoeilijkt door het gebrek aan transparante selectie- en waarderingsprocessen. Door een veelheid aan ad hoc oplossingen en cherry picking is er een gebrek aan overzicht in het veld. Het depottekort benadrukt de urgentie van de nood aan een structurele aanpak inzake kunstenerfgoed. Ten slotte vergt de notie gezien de unieke beleidsstructuur in Vlaanderen een afstemming met andere beleidskaders, waaronder immaterieel erfgoed, onroerend erfgoed en kunsten buiten het Kunstendecreet.