Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Deze masterthesis onderzoekt hoe kledij en de “dressing room” gebruikt werden binnen de emotionele ervaringen van elitevrouwen in de periode van de Engelse Romantiek. Op basis van briefromans geschreven door vrouwelijke auteurs tussen 1780 en 1820, toon ik dat elitevrouwen uit de romans kleding en de “dressing room” gebruikten om hun gevoelens te erkennen, te verwerken en te uiten. Door deze stoffen en ruimte te gebruiken, demonstreerden elitevrouwen eveneens dat ze over agency beschikten en dat ze zich bewust waren van de mate van privacy die ze konden creëren met kleding en de “dressing room”. Hoewel de nadruk ligt op elitevrouwen, vergelijk ik de manier waarop de elitevrouwen hun gevoelens verwerkten met de praktijken van elitemannen. Dit onderzoek wordt opgedeeld in vijf hoofdstukken. In elk hoofdstuk staan bepaalde emoties centraal. Emotionele praktijken rond schaamte komen eerst aan bod. Daarna worden sympathie en spot met elkaar gecontrasteerd. Hierna wordt aangetoond hoe kleding en de “dressing room” voor veiligheid en vertrouwelijkheid zorgden. Verder toont het vierde hoofdstuk hoe kledingstukken gebruikt werden voor verdriet te verwerken. Als laatste toon ik hoe kleding bewondering opwekte die de trots van degene die de kledingstukken droeg, voedde. Schaamte kwam bij elitevrouwen voor wanneer hun kleding niet voldeed aan de verwachtingen van anderen. De briefromans toonden dat vrouwen met hun schaamte konden omgaan door andere gevoelens op te wekken zoals veiligheid en geruststelling die verbonden waren met privacy. Kleding was eveneens een middel dat tot schaamte leidde bij mannen. Vrouwelijke personages toonden eveneens hoe ondermaatse kleding bij vrienden, familieleden en vreemden niet alleen voor sympathie moest zorgen, maar ook voor hulp. Kleding mocht niet gebruikt worden om bewust medelijden op te wekken bij iemand. Elitevrouwen moesten onbaatzuchtig zijn, niet egoïstisch. Zowel mannen als vrouwen konden de kleding van anderen bespotten, maar dit werd bekritiseerd door de auteurs. De “dressing room” en kleding konden veiligheid en vertrouwelijkheid bieden. Vooral elitevrouwen gebruikten de “dressing room” om in alle vertrouwelijkheid hun gevoelens te uiten ten opzichte van hun echtgenoot, vrienden en familieleden. Deze veiligheid zorgde ook voor rust. Kleding zorgde ook voor veiligheid indien mannen of vrouwen hun kleding gebruikten om hun echte identiteit te verhullen. De meest voorkomende beweegreden om zich te vermommen was om een geliefde te zien. De stof gaf een gevoel van comfort en veiligheid, wat deel uitmaakte van privacy, wat de drager moediger en meer vastberaden maakte dat zijn plan zou slagen. Bij verdriet beslisten vrouwen of ze hun tranen toonden aan anderen. Ze konden dit verbergen door middel van kledingstukken. Dit gaf hun psychologische en fysieke privacy waardoor ze hun verdriet konden verwerken. Ook rouwkleding en de manier waarop een overleden persoon gekleed werd, zorgde voor het opwekken van emoties. Als laatste toonden elitevrouwen dat ze over agency beschikten door extravagante kleding te etaleren. Hiermee wilden ze admiratie opwekken die hun trots voedden. Dit gedrag leverde echter veel kritiek op. Innerlijke schoonheid was even belangrijk als het uiterlijke. Mannen waren zich eveneens bewust van het gunstige effect dat een aangenaam uiterlijk kon hebben.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

In de herfst van 1888 vermoordde een onbekende moordenaar in de Londense wijk Whitechapel minstens vijf vrouwen op gruwelijke wijze. Zijn identiteit werd nooit achterhaald, maar de bijnaam die hij in de pers kreeg klinkt vandaag nog steeds bekend in de oren: Jack the Ripper. Als ‘prototype van de moderne seriemoordenaar’ inspireerde deze beruchte moordenaar al meer dan honderd jaar heel wat literatuur die bijdroeg aan zijn legendevorming. Deze scriptie onderzoekt de Belgische verslaggeving over de Londense moorden. Aan de hand van vier Belgische dagbladen, Gazette de Charleroi, Het Handelsblad, L’Indépendance Belge en Vooruit, onderzoekt deze masterproef hoe de Belgische pers deze moordzaak behandelde, aan de hand van vijf verschillende frames: de misdaad, dader, de slachtoffers, de sociale achtergrond waartegen de moorden gepleegd werden en de politie. Daarnaast onderzoekt deze scriptie ook of deze moordzaak en de berichtgeving hierover een invloed hebben gehad op de manier waarop de Belgische journalistiek met moordnieuws omging. Dit gebeurt aan de hand van de moordberichtgeving uit 1884 en 1894 van dezelfde vier dagbladen. Per jaargang worden dezelfde vijf frames onderzocht en met elkaar vergeleken. Deze masterproef concludeert uiteindelijk dat de berichtgeving over de Ripper-zaak eerder als unicum moet worden gezien en dat haar invloed op de algemene Belgische moordverslaggeving, althans in 1894, beperkt was.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Gedurende de late negentiende eeuw verschenen er in de Belgische pers meerdere artikelen die aantoonden dat het geloof in toverij en de daarbij horende figuren zoals heksen, tovenaars, duiveluitdrijvers en waarzeggers, nog niet verdwenen was. Ondanks het einde van de heksenvervolgingen en de verschillende maatregelen die de Europese overheden ondernamen om het bijgeloof te onderdrukken, bleef “In deze tyden van Verlichting” het geloof toch nog steeds aanwezig. Historiografisch onderzoek beperkt zich echter vooral tot de periode voor en van de heksenvervolgingen waardoor het geloof in toverij gedurende de Nieuwste Tijd veelal buiten beschouwing bleef. Eveneens kwam de mannelijke heks, of tovenaar, maar weinig ter sprake terwijl bronnen wel meermaals wezen naar hun bestaan. Aan de hand van berichtgevingen in Belgische kranten gedurende de periode van 1840 tot 1890 kon ik een onderzoek verrichten naar de beeldvorming van toverij in de late negentiende eeuw die vooropgesteld werd door de verschillende onderzochte kranten. Zo kon ik eveneens de beïnvloeding van gender op deze beeldvorming analyseren. Door het gebruik van verschillende Belgische kranten uit de verschillende zuilen, was er eveneens een onderlinge vergelijking mogelijk. Het onderzoek verliep in drie delen die respectievelijk de persperceptie van de figuren van de heks en de tovenaar, de sociale en maatschappelijke context van het toverijgeloof en de geografische en tijdsgebonden afbakening onderzochten. Uiteindelijk wist ik te concluderen in deze masterproef dat door middel van toverij-gerelateerde berichtgevingen, de verschillende kranten hun onderlinge disputen probeerden uit te vechten en dat gender een noemenswaardige invloed bevatte op de berichtgeving.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Homoseksualiteit en stedelijkheid, en de dynamiek tussen beide, zijn al enkele decennia een hot topic in het historisch onderzoek. Voor bijna elke grote Europese stad is er wel een uitvoerige casestudy beschikbaar. In België blijft de literatuur echter zeer beperkt. Wanneer er al aandacht werd geschonken aan stedelijkheid en homoseksualiteit in België in de negentiende eeuw, richt het onderzoek zich vaak op de hoofdstad. Voor andere steden blijft de interesse klein. Deze masterproef hoopt hier verandering in de brengen door de focus te verschuiven naar Antwerpen voor de periode 1875 tot 1900. Aan de hand van politionele en juridische bronnen wordt er gezocht naar de invloed van het stedelijk landschap in de havenstad op mannen die op zoek gingen naar seks met andere mannen. De nadruk ligt vooral op de stadsvernieuwing die plaatsvond vlak voor en tijdens deze periode, en hoe homoseksuele mannen hiermee omgingen. Er wordt gekeken naar de nieuwe mogelijkheden die de stad te bieden had terwijl ze moderniseerde en groeide, en hoe deze infrastructuur ervoor zorgde dat de moderne stad moeiteloos over vloeide in een ‘homoseksuele’ stad. Vier centrale thema’s worden behandeld doorheen de vier hoofdstukken van de masterproef: ordehandhaving, mobiliteit, publieke ruimte en vermaak. Voor elk thema wordt besproken hoe de stadsvernieuwing zich manifesteerde op dit gebied, hoe mannen die seks hadden met andere mannen de moderne infrastructuur gebruikten en op welke manier de dynamiek tussen de stad, de bevolking en homoseksuele mannen een balans vond. De plaats van homoseksuele mannen in de negentiende-eeuwse stedelijke samenleving was op alle vlakken complex. De steeds moderner wordende stad bood heel wat nieuwe mogelijkheden, maar beperkte ook hun bewegingsvrijheid. Zo groeide de aanwezigheid van de politie aanzienlijk tijdens de late negentiende eeuw, wat het gevaar voor betrapping en vervolging verhoogde. De ordehandhaving lijkt echter geen speciale aandacht voor de homoseksuele subcultuur gehad te hebben. Daarnaast moesten homoseksuele mannen ook rekening houden met de stedelijke bevolking. Hoewel sociale controle sterk aanwezig was en de bevolking steeds vaker gebruik maakte van de politie in conflictsituaties, zorgde de buurtcontrole soms voor een de facto tolerantie van homoseksuele activiteiten indien bepaalde grenzen niet overschreden werden. Het werd ook steeds eenvoudiger voor mannen om naar de stad te reizen door een groeiend mobiliteitsnetwerk. Dit zorgde ervoor dat de groep mannen die seks hadden met andere mannen in Antwerpen sterk heterogeen was en migranten een belangrijk aandeel vormden. Nieuwe infrastructuur zorgde voor nieuwe ontmoetingsplaatsen, terwijl oude cruisingzones zoals het Zuidkasteel in de naam van de modernisering afgebroken werden. Deze nieuwe infrastructuur, zoals stadsgroen en nieuwe wegen, werden door homoseksuele mannen al snel gebruikt om op subtiele wijze met elkaar contact te leggen. Naast de gewone publieke ruimte was er ook een homoseksuele subcultuur in de stad aanwezig, waarin herbergen en andere etablissementen zich speciaal richtten naar homoseksuele mannen. De masterproef eindigt met een korte casestudy rond één van deze Antwerpse gay bars avant la lettre.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Most of the historiography on homosexuality has located the invention of the modern homosexual identity within nineteenth-century urban contexts. Modern infrastructure of major cities played an important role in this process of identity building. This study takes a closer look at the homosexual culture in the conservative, provincial town of Bruges and compares it to the situation in the bigger, liberal city of Brussels. For the period of 1862-1886, forty-five criminal records for sexual assault and three separate files were taken from the archives of the correctional court of Bruges. Togetherwith newspaper articles, these sources were subjected to close reading and discourse analysis. The comparison to Brussels has shown how homosexual actions were more difficult to perform in Bruges. Social control was stronger; people went to the police to report men, but could also remain silent because of their catholic beliefs. Just like in the Belgian capital, police forces did not give priority to homosexual behavior. Judges in both cities condemned the men quite severely and the Church did not play a more important role in Bruges’ punishment. Bruges’ infrastructure did not facilitate homosexual acts as much as in Brussels, because the nineteenth-century urban transformations were not as intense there. Sexual acts still took place in public places, but consisted mostly of quick practices, like masturbation. The men that appeared in these records were mainly young adults from the lower classes, which is consistent with the findings for Brussels. The only difference was that most men in Bruges were from around the city, contrasting the many immigrants in Brussels. Lastly, male sex work appeared in one of the files, but it diverged from the way female and male prostitution took shape in Brussels. The main similarity was the motivation to gain money. This study has shown that the setting of major cities in the late-nineteenth century contributed to the formation of homosexual identities. Sources for Bruges in this period do not indicate many signs of a homosexual identity around these parts.