Abstract | Keywords | Export | Availability | Bookmark

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Het politieverhoor wordt beschouwd als één van de centrale elementen in het strafrechtelijk vooronderzoek. Zowel in theorie als in concrete verhoormethoden wordt de creatie van een goede werkrelatie of verstandhouding tussen verhoorder en te horen persoon opgeworpen als een essentieel ingrediënt voor een succesvol verhoor. Een goede werkrelatie of verstandhouding zou namelijk leiden tot meer (accurate of waarheidsgetrouwe) informatie. Echter, het onderzoek naar de rol van de werkrelatie of verstandhouding in het politieverhoor staat in schril contrast met de rijke onderzoekstraditie van de werkalliantie, zijnde één van de drie componenten van de therapeutische relatie, binnen de psychotherapie. De werkalliantie refereert aan een overeenkomst qua taken en doelen tussen de bij de interventie betrokken partijen, alsook naar de emotionele band. Onderzoek toonde aan dat deze werkalliantie een prominente positie inneemt in de predictie van de therapie-uitkomst. Aangezien zowel de therapie als het politieverhoor kunnen worden beschouwd als persoonsgerichte interventies, waarin informatieverzameling een prominente rol speelt, werd ervoor geopteerd het theoretisch kader inzake de werkalliantie te gebruiken als inspiratiebron voor theorievorming en empirisch onderzoek binnen het politieverhoor. Door middel van gestandaardiseerde vragenlijsten werden bij verhoorders (N=59) en te horen personen (N=126) gegevens verzameld met betrekking tot 126 verhoren. Hierbij stond de volgende vragen centraal: (1) of en in welke mate kenmerken van de verhoorder (hostiliteit, empathie, aantrekkelijkheid, betrouwbaarheid en deskundigheid,), kenmerken van de te horen persoon (hostiliteit, zich gerespecteerd voelen, angst en beeldvorming over eigenschappen van politie) en kenmerken van het verhoor (verhoorstijl, duidelijkheid) de werkalliantie beïnvloeden in de context van het verhoor, en (2) hoe de werkalliantie zich verhoudt tot de tevredenheid van beide partijen over het verhoor en tot het verstrekken van informatie door de te horen persoon. Regressieanalyse met de gegevens verzameld bij de verhoorder wijst uit dat de werkalliantie positief beïnvloed wordt door de empathie van de verhoorder, een humanitaire verhoorstijl, en de hoedanigheid van de te horen persoon. De totstandkoming van de werkalliantie wordt met name bemoeilijkt in geval van een verdachtenverhoor. Variantieanalyse leidde overigens tot interessante bevindingen inzake de hoedanigheid van de te horen persoon: slachtoffers/getuigen en verdachten blijken te verschillen in hun beoordeling van de onafhankelijke variabelen (i.e. kenmerken verhoorder, te horen persoon en verhoor) en van de afhankelijke variabelen (werkalliantie en de tevredenheid). Deze verschillen kunnen mogelijk een verklaring bieden voor het verschil in de totstandkoming van de werkalliantie tussen slachtoffer-/getuigenverhoren en verdachtenverhoren. Wanneer de verhouding van de werkalliantie ten opzichte van de tevredenheid van de verhoorder over het verhoor wordt bestudeerd, blijkt de werkalliantie een mediërende rol op te nemen tussen de empathie van de verhoorder en de humanitaire verhoorstijl enerzijds en de tevredenheid van de verhoorder anderzijds. Naast de werkalliantie levert de hostiliteit van de verhoorder bij controle van intercorrelaties een eigen -negatieve- bijdrage in de predictie van de tevredenheid. Vanuit het perspectief van de te horen persoon, wijzen regressieanalyses uit dat de werkalliantie positief beïnvloed wordt door de empathie van de verhoorder, de duidelijkheid van het verhoor en de humanitaire verhoorstijl. Een negatieve invloed wordt vastgesteld voor een dominante verhoorstijl. Wat de verhouding van de werkalliantie tot de tevredenheid van de te horen persoon over de persoon van de verhoorder en de gevolgde procedure betreft, tonen regressieanalyses een mediërende rol van de werkalliantie aan. De duidelijkheid van het verhoor en de humanitaire verhoorstijl leveren door middel van de werkalliantie een bijdrage in de predictie van de tevredenheid van de te horen persoon. De mediërende functie wordt eveneens geconstateerd tussen de empathie van de verhoorder en de humanitaire verhoorstijl enerzijds en de tevredenheid van de te horen persoon over het resultaat anderzijds. Besluitend kan worden gesteld dat de onderzoeksresultaten suggereren dat de duidelijkheid van het verhoor, de verhoorstijl en de empathie van de verhoorder indicatief zijn voor een goede werkalliantie, die op haar beurt een bijdrage levert in de predictie van de tevredenheid van zowel verhoorder als te horen persoon over het verhoor. Voor het eerst heeft onderzoek in België aangetoond dat de werkalliantie belangrijk is in de voorspelling van de tevredenheid van verhoorders en mensen die verhoord worden over het politieverhoor. Het politieverhoor wordt vaak beschouwd als één van de belangrijke taken in het oplossen van een crimineel feit. De ontwikkeling van een goede werkrelatie of verstandhouding tussen verhoorder en verhoorde ziet men als een essentiële voorwaarde voor een succesvol verhoor. Een goede werkrelatie of verstandhouding zou namelijk de medewerking van de te horen persoon stimuleren en zo leiden tot meer waarheidsgetrouwe informatie wat kan bijdragen tot het oplossen van de zaak. Het belang van een goede werkrelatie tussen klanten en professionals werd al voor andere interventies aangetoond. Bijvoorbeeld binnen de psychotherapie bestaat hierover veel onderzoek. Hierin wordt meermaals aangetoond dat een goede werkrelatie tussen de therapeut en de cliënt voorspelt of de cliënt baat zal hebben bij de behandeling. De werkrelatie houdt in dat er overeenstemming bestaat tussen de betrokken partijen over de uit te voeren taken en over de na te streven doelen en er moet tevens sprake zijn van een emotionele band van wederzijds respect tussen beiden. “Is deze werkrelatie ook echt van belang in het politieverhoor”, zo luidde de vraag van het onderzoek? De resultaten wijzen uit dat wanneer een goede werkalliantie wordt gerealiseerd tussen de verhoorder en de verhoorde, dit inderdaad een positieve invloed heeft op de tevredenheid van beide partijen over het verhoor. Ongeacht of de verhoorde een slachtoffer, getuige of verdachte is, wordt vastgesteld dat de werkalliantie een goede voorspeller is van de tevredenheid van de verhoorder en de verhoorde. De volgende vraag is dan welke factoren de totstandkoming van een goede werkalliantie beïnvloeden. Ten eerste speelt de verhoorstijl hierin een rol. Een humanitaire (i.e. menselijk) verhoorstijl stimuleert de werkalliantie. Ten tweede moet de verhoorder empathisch zijn: hij moet zich kunnen verplaatsen in de leefwereld van de verhoorde. Ook is het belangrijk dat het verhoor duidelijk is voor de verhoorde. Zo moet onder meer duidelijkheid bestaan over de rechten en plichten van de verhoorde, de vragen van de verhoorder… Wanneer de verhoorde een verdachte is, blijkt de werkalliantie echter moeilijker te realiseren. Dit is niet verrassend aangezien verdachten in vergelijking met slachtoffers en getuigen mogelijk minder geneigd zijn om hetzelfde doel als de verhoorder, namelijk waarheidsvinding, na te streven.