Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Infractions -- Belgique

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

“ En outre, la variété même des écritures et des situations qui peuvent rentrer dans les prévisions de l’art. 147 Code pénal oblige à des efforts fréquents d’analyses juridiques, qui offrent des avantages pour l’éducation juridique de l’esprit .” [1] 1. Over het proefschrift 1. Valsheid in geschriften: Een rechtsdogmatische uitdaging – “ Quid sit falsum difficile dictu est, n ec paulo facilius intelligitur, quam oratione definitur. ”[2] Zo begon Matthaeus, één van de grote commentatoren van de Digesten, zijn bespreking van het valsheidsmisdrijf in 1644. Hij deed de waarheid geen onrecht aan. Dat valsheid laakbaar is, maakt deel uit van de morele intuïtie. Maar dat vertalen in een delictsomschrijving bleek van bij de eerste pogingen minder evident. Van alle wijzen waarop valsheid vorm kan krijgen - in daden, woorden, geschriften en nu ook in informatica - en die doorheen de eeuwen strafrechtelijk werden geviseerd, is de valsheid in geschriften, volgens diegenen die voorgingen in de studie ervan, het moeilijkste te omschrijven. Niettemin is het net de bestraffing van deze modaliteit die domineert bij de strafrechtelijke bestrijding van valsheid. Het hoeft geen betoog dat naarmate geschriften een meer prominente rol gingen vervullen in de organisatie van de maatschappelijke relaties, ook de nood aan hun betrouwbaarheid groeide. Geschriften kunnen hun rol als duurzame drager van gegevens immers pas naar behoren vervullen als ze waarachtig zijn. Maar met de duizelingwekkende toename van het belang van geschriften nam ook de gelegenheid tot en het voordeel bij de geschreven leugen toe. Reeds tijdens de totstandkoming van het Strafwetboek van 1867 werd daarom gesteld: “ Il n’est aucun genre de faux qui ait plus d’importance que le faux en écritures parce qu’il n’en est aucun que les tribunaux aient aussi souvent à réprimer. ”[3] Sindsdien nam de verschriftelijking van de samenleving een alsmaar hogere vlucht. De toenemende overheidsinterventie en de regulering van nagenoeg alle aspecten van het maatschappelijk leven brachten immers een enorme documentaliseringsgolf met zich, wat enkele auteurs deed besluiten “ que nous vivons à l’âge du papier et il en est ainsi parce qu’on en consomme peut-être presqu’autant ‘ad probandum’ que ‘ad narrandum’” .[4] Door de hoge graad van bureaucratisering en contractualisering van de samenleving is valsheid in geschriften vandaag de uitvoeringsmodaliteit bij uitstek van valsheid. De frequentie waarmee valsheid in geschriften wordt gepleegd en berecht mag dan een gevoel van bekendheid oproepen, maar dat betekent helaas niet dat de fundamentele eigenheid en afbakening van dit misdrijf werden doorgrond. Wil men de oppervlakkige kennis van valsheid in geschriften theoretisch uitdiepen, dan stuit men al snel op een uiterst complex misdrijf dat zich slechts zeer moeizaam laat analyseren en afgrenzen. Door commentatoren betiteld als “une matière épineuse”[5] of vergeleken met ‘ un fascio di ortiche ’[6] heeft het leerstuk van de valsheid in geschriften “ la réputation d’être la partie la plus fertile en controverses, la plus incertaine et la plus difficile du livre II du Code pénal .”[7] 2. Probleemstelling – De wettelijke delictsomschrijvingen in het leerstuk van valsheid in geschriften kunnen nauwelijks als een ‘omschrijving’ worden opgevat. De termen van de gemeenrechtelijke regeling in art. 193 tot en met 197 Sw. laten immers een dermate grote interpretatieruimte open dat nagenoeg elke waarheidsvermomming in elk geschrift er kan worden onder gebracht, waarbij de enige decisieve afgrenzing voortvloeit uit het vereiste bijzonder opzet. Toch valt niet aan te nemen dat elke - met bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden gepleegde - onwaarheid in een geschrift strafbaar zou zijn, zoals de strafwetgever overigens ook zelf aangaf tijdens de parlementaire voorbereiding van de kwestieuze bepalingen. Maar waar moet men dan de grens trekken tussen de niet strafbare geschreven leugen en de strafbare valsheid? Wegens het onduidelijke, breedvoerige en tegelijk onvolledige karakter van de wettelijke regeling, ontwikkelde zich daarnaast ook een zogenaamde 'praktizijnsdelictsomschrijving' van valsheid in geschriften. Vanuit de concrete problemen waartoe de wettelijke bepalingen aanleiding gaven, en aan de hand van de ratio legis van de strafbaarstelling, werden de delictsbepalingen niet alleen verfijnd maar ook in aanzienlijke mate aangevuld door rechtsleer en rechtspraak. In die praktizijnsdelictsomschrijving bestaat de strafbare valsheid in geschriften uit (1) een waarheidsvermomming in (2) een strafrechtelijk beschermd geschrift gepleegd met (3) een bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden waaruit (4) een nadeel kan voortvloeien. Die stand van zaken is omwille van meerdere redenen problematisch. Op een eerste principieel niveau rijzen vragen naar de vrijwaring van het legaliteitsbeginsel. Hoewel dat in zijn formele dimensie gerespecteerd kan lijken, komt het minstens in zijn substantiële dimensie ernstig in gedrang. De praktizijnsconstructie die noodgedwongen aan de wettelijke regeling wordt opgehangen, geldt immers als een ware ‘schaduwdelictsomschrijving’, die niet alleen een nadere omschrijving geeft aan de wettelijke delictsbepalingen, maar op vele punten ook de eigenlijke inhoud ervan preciseert en aflijnt. Het lijkt moeilijk vol te houden dat de strafwetgever in die omstandigheden tegemoet komt aan het lex certa-beginsel, wat stelt dat de strafbaar gestelde gedraging op voldoende precieze wijze moet worden omschreven in de wet. De verregaande praktizijnsaanvulling van de wettelijke delictsbepalingen leidt zo niet enkel tot een legitimeringsdeficit van de op die bepalingen steunende strafrechtelijke

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

100 Recht --- Academic collection --- Monograph